Rozliczanie przychodu osób uprawnionych do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego

Jeśli pobierasz świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie osiągasz przychody, to co roku będziemy rozliczać Twoje świadczenie. Może się okazać, że je zmniejszymy albo nawet zawiesimy. Dowiedz się, od czego to zależy i jak będziemy rozliczać Twoje świadczenie.

Jak i kiedy rozliczymy Twój przychód

Obowiązujące przepisy przewidują dwa sposoby rozliczenia świadczeń lub zasiłków przedemerytalnych: rozliczenie roczne i miesięczne. Świadczenie  rozliczymy  według wariantu, który będzie dla Ciebie korzystniejszy.

Co roku – do końca maja – musisz dostarczyć nam zaświadczenie (oświadczenie -  w przypadku gdy jesteś dla siebie płatnikiem składek) o wysokości przychodu za ubiegły rok. Na tej podstawie ustalimy, czy wypłacaliśmy Twoje świadczenie w prawidłowej wysokości, czy też powinno być zmniejszone lub zawieszone. Abyśmy mogli wybrać korzystny sposób rozliczenia, Twój pracodawca powinien wykazać zarobki uzyskiwane przez Ciebie w kolejnych miesiącach rozliczanego roku.

Na Twój wniosek możemy rozliczyć świadczenie przed upływem roku rozliczeniowego:

• jeśli Twoje prawo do świadczenia ustało, ponieważ:
  • osiągnąłeś wiek emerytalny;
  • nabyłeś prawo do emerytury;
  • i nabyłeś nieruchomość rolną;
• jeśli Twoje prawo do świadczenia zostało zawieszone, ponieważ:
  • nabyłeś prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty inwalidzkiej,
  • podjąłeś wypłatę renty strukturalnej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.

Przykład 1

W lutym 2010 r. przyznaliśmy panu Bartoszowi świadczenie przedemerytalne. W marcu 2017 r. pan Bartosz podjął zatrudnienie w ramach stosunku pracy i osiągał wynagrodzenie w wysokości 1 000 zł miesięcznie. W lipcu 2018 r. zgłosił wniosek o emeryturę. Przyznaliśmy ją od 1 lipca 2018 r., ponieważ tego dnia pan Bartosz osiągnął powszechny wiek emerytalny. W związku z tym ustało jego prawo do świadczenia przedemerytalnego. Pan Bartosz może zgłosić – przed upływem roku rozliczeniowego 2018/2019 – wniosek o rozliczenie świadczenia przedemerytalnego za okres od 1 marca do   30 czerwca 2018 r.

Miesięczne rozliczenie przychodu

Miesięczne rozliczenie przychodu polega na porównaniu kwot przychodu osiągniętego przez Ciebie w poszczególnych miesiącach kalendarzowych z obowiązującą w danym miesiącu:

• dopuszczalną kwotą przychodu - stanowiącą 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych, oraz
• graniczną kwotą przychodu - stanowiącą 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych.

Sprawdź wysokość miesięcznej dopuszczalnej oraz granicznej kwoty przychodu.

Jeżeli przychód, który osiągnąłeś w poszczególnych miesiącach, nie przekroczył dopuszczalnej kwoty przychodu, to należy Ci się świadczenie w pełnej wysokości. Jeżeli w tych miesiącach wypłacaliśmy Ci świadczenie zmniejszone albo było ono zawieszone, to przysługuje  Ci wyrównanie.

Jeżeli przychód, który osiągnąłeś w poszczególnych miesiącach, przekroczył dopuszczalną kwotę przychodu, ale nie przekroczył granicznej miesięcznej kwoty przychodu – to za takie miesiące należy Ci się świadczenie w zmniejszonej kwocie tj. obniżonej o kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty przychodu. Jeżeli w miesiącu, w którym powinieneś mieć zmniejszone świadczenie, dostawałeś je w pełnej wysokości, to ustalimy Ci kwotę nienależnie pobranego świadczenia. Jeśli natomiast świadczenie miałeś zawieszone, a w danym miesiącu przysługiwało Ci ono w zmniejszonej wysokości, to przysługuje Ci wyrównanie.

Świadczenie lub zasiłek przedemerytalny zawiesimy wtedy, gdy Twój przychód w danym miesiącu przekroczył graniczną kwotę.Jeżeli w miesiącu, w którym powinieneś mieć zawieszone świadczenie, dostawałeś je w pełnej lub zmniejszonej wysokości, to ustalimy Ci kwotę nienależnie pobranego świadczenia.

Na ostateczne rozliczenie składa się wynik uzyskany w każdym z miesięcy. 

Przykład 2
Pani Barbara w roku rozliczeniowym 2017/2018 pobierała świadczenie przedemerytalne w wysokości 1 040,00 zł miesięcznie. W maju 2018 r. powiadomiła nas, że w kolejnych miesiącach roku rozliczeniowego 2017/2018 uzyskiwała uzyskała następujący przychód:
w marcu – 1100 zł,
w kwietniu – 1100 zł,
w maju – 1000 zł,
w czerwcu – 1100 zł,
w lipcu – 1100 zł,
w sierpniu – 1100 zł,
we wrześniu – 1100 zł,
w październiku – 1 062,70 zł,
w listopadzie – 2 000,00 zł,
w grudniu – 2 000,00 zł,
w styczniu – 2 000,00 zł,
w lutym – 2 000,00 zł.

W roku rozliczeniowym 2017/2018 wypłacaliśmy pani Barbarze świadczenie w pełnej wysokości. Dopuszczalna kwota przychodu, przekroczenie której skutkuje zmniejszeniem świadczenia w roku rozliczeniowym 2017/2018 wynosiła  1011,80 zł.

Jeśli wybierzemy rozliczenie miesięczne, to obliczymy,W wyniku rozliczenia miesięcznego ustaliliśmy, że:

• za marzec, kwiecień, czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień świadczenie pani Barbary powinno być zmniejszone o 88,20 zł (1 100,00 zł – 1 011,80 zł), a więc łącznie o 529,20 zł (88,20 zł x 6);
• za maj świadczenie przysługuje jej w pełnej wysokości;
• za październik świadczenie powinno być zmniejszone o 50,90 zł (1062,70 zł – 1 011,80 zł);
• od listopada 2017 r. do lutego 2018 r. przychód pani Barbary przekraczał dopuszczalną kwotę przychodu o 988,20 zł, więc świadczenie za ten okres przysługiwało jej w gwarantowanej kwocie 520 zł miesięcznie. Zatem nienależnie pobrane świadczenie w każdym z tych miesięcy wynosi 520,00 zł (1 040,00 zł – 520,00 zł), czyli razem 2 080,00 zł (520,00 zł x 4).

W przypadku rozliczenia miesięcznego pani Barbara powinna zwrócić 2 660,10 zł (529,20 zł + 50,90 zł + 2 080,00 zł).

Roczne rozliczenie przychodu

Roczne rozliczenie przychodu polega na porównaniu kwoty przychodu osiągniętego w całym roku kalendarzowym z obowiązującymi danym roku:

• dopuszczalną roczną kwotą przychodu, oraz
• graniczną roczną kwotą przychodu.

Roczne kwoty przychodu – dopuszczalną i graniczną – co roku ogłasza prezes ZUS w formie komunikatu w „Monitorze Polskim”. Obowiązują one od początku marca danego roku do końca lutego następnego roku. Kwoty te stanowią sumę miesięcznych dopuszczalnych i granicznych kwot przychodu, jakie obowiązują w danym roku rozliczeniowym.

Sprawdź wysokość rocznej dopuszczalnej oraz granicznej kwoty przychodu.

Roczne kwoty graniczne mogą ulec zmianie w przypadku, gdy w danym roku rozliczeniowym:

• uzyskałeś prawo do świadczenia przedemerytalnego;
• ustało Twoje prawo do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego;
• wstrzymaliśmy Ci wypłatę świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego z innych przyczyn niż osiąganie przychodu;
• zawiesiliśmy świadczenie lub zasiłek przedemerytalny na Twój wniosek.

W takich przypadkach roczne kwoty przychodu (graniczną i dopuszczalną) ustalamy tylko dla tego okresu, w którym miałeś prawo do pobierania świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego – z dokładnością co do dnia i z zaokrągleniem do pełnych 10 groszy w górę.

Przykład 3
Pan Marek pobierał świadczenie przedemerytalne. 1 czerwca 2018 r. osiągnął powszechny wiek emerytalny, więc od tego dnia świadczenie przedemerytalne już mu nie przysługuje. W okresie pobierania świadczenia pan Marek był zatrudniony w ramach stosunku pracy i osiągał przychód w wysokości 2 000 zł miesięcznie. Przy ustalaniu rocznej granicznej i dopuszczalnej kwoty przychodu dla pana Marka, uwzględniliśmy kwoty obowiązujące za pełne miesiące od marca do maja. Roczna dopuszczalna kwota przychodu ustalona dla tego okresu wynosi zatem 3 203,70 zł (3 x 1 067,90 zł), a roczna graniczna kwota przychodu – 8 8 970,30 zł (3 x 2 990,10 zł). Przy rocznym rozliczaniu tego świadczenia – żeby ustalić, czy w okresie tym podlegało ono zmniejszeniu czy też zawieszeniu – porównamy przychód, jaki pan Marek uzyskał od 1 marca do 31 maja 2017 r., z wyliczonymi rocznymi kwotami przychodu.

Jeśli przychód, który osiągnąłeś w całym roku, nie przekroczy dopuszczalnej rocznej kwoty przychodu, to należy Ci się świadczenie w pełnej wysokości. Jeżeli wypłacaliśmy Ci świadczenie zmniejszone albo było ono zawieszone, to przysługuje  Ci wyrównanie.

W przypadku gdy przychód, który osiągnąłeś w całym roku był wyższy od dopuszczalnej rocznej kwoty przychodu, ale nie przekroczył granicznej rocznej kwoty przychodu – to należy Ci się świadczenie w zmniejszonej kwocie tj. obniżonej o kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty przychodu, z tym jednak, że zmniejszone świadczenie nie może być niższe od wysokości gwarantowanej. .Jeżeli w całym roku dostawałeś świadczenie w pełnej wysokości, to ustalimy Ci kwotę nienależnie pobranego świadczenia. Jeśli natomiast świadczenie miałeś zawieszone, a przysługiwało Ci ono w zmniejszonej wysokości, to przysługuje Ci wyrównanie.

Jeśli natomiast Twój całoroczny przychód przekroczy graniczną roczną kwotę przychodu, wówczas Twoje świadczenie podlega zawieszeniu przez cały rok rozliczeniowy. Jeżeli w miesiącu, w którym powinieneś mieć zawieszone świadczenie, dostawałeś je w pełnej lub zmniejszonej wysokości, to ustalimy kwotę nienależnie pobranego świadczenia.

Przykład 4

Pani Maja od 1 maja 2017 r. ma prawo do świadczenia przedemerytalnego w wysokości 1 040,00 zł. W lipcu 2017 r. powiadomiła nas, że podjęła zatrudnienie i osiąga przychód w wysokości 2 500,00 zł. Obliczyliśmy, że przychód ten przekroczył dopuszczalną kwotę o 1488,20 zł (2500, 00 zł - 1011,80 zł). Kwota przekroczenia była wyższa od pobieranego przez panią Maję świadczenia, i w związku z tym od 1 lipca 2017 r. wypłacaliśmy je w gwarantowanej kwocie 520,00 zł miesięcznie. Gdy dostaliśmy od pani Mai zaświadczenie o przychodzie, jaki uzyskała w roku rozliczeniowym 2017/2018, rozliczyliśmy jej świadczenie. Zastosowaliśmy rozliczenie miesięczne i ustaliliśmy, że w kolejnych miesiącach kalendarzowych, w których pani Maja miała prawo do świadczenia (czyli od maja 2017 r. do lutego 2018 r.), jej przychód wynosił:

• w maju – 0 zł (nie pracowała),
• w czerwcu – 0 zł (nie pracowała),
• w lipcu – 4 150,00 zł,
• w sierpniu – 4 150,00 zł,
• we wrześniu – 4 000,00 zł,
• w październiku – 4 000,00 zł,
• w listopadzie – 4 300,00 zł,
• w grudniu – 4 300,00 zł,
• w styczniu – 5 600,00 zł,
• w lutym – 4 300,00 zł.

Z rozliczenia wynika, że za maj i czerwiec przysługuje pani Mai świadczenie przedemerytalne w pełnej wysokości, ponieważ w  tych miesiącach nie pracowała i nie miała przychodów. Natomiast przez kolejne 8 miesięcy, od lipca, jej świadczenie powinno być zawieszone, ponieważ jej przychód przekraczał 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia . Obliczyliśmy, że w roku rozliczeniowym 2017/2018 świadczenie pani Mai było zmniejszone o 4 160,00 zł (520 zł x 8), a powinno być zawieszone. Oznacza to, że pani Maja nienależnie pobrała 4 160,00 zł (8 320,00 zł [czyli 1 040,00 zł x 8] – 4 160,00 zł). Tyle pani Maja będzie musiała zwrócić.

Gdybyśmy rozliczali świadczenie pani Mai w trybie rocznym, okazałoby się, że jej przychód w roku rozliczeniowym 2017/2018 wynosi 34 800,00 zł, a zatem przekroczył roczną kwotę graniczną , która w tym okresie wynosiła 28 331,00 zł (2 833,10 zł x 10).

Świadczenie w całym rozliczanym roku powinno być zawieszone, a więc także w maju i czerwcu.
W tym przypadku rozliczenie miesięczne jest więc korzystniejsze.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych