Warunki wymagane do przyznania renty

Nie możesz pracować zarobkowo z powodu złego stanu zdrowia? Sprawdź, czy masz prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Kto jest osobą niezdolną do pracy

Jeśli częściowo lub całkowicie utraciłeś możliwość wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia, to jesteś osobą niezdolną do pracy.

Jeżeli utraciłeś możliwość wykonywania pracy zgodnej z Twoimi kwalifikacjami, to jesteś osobą częściowo niezdolną do pracy.

Jeżeli utraciłeś możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy, to jesteś osobą całkowicie niezdolną do pracy.

Jakie warunki musisz spełnić, aby uzyskać rentę

Będziesz mieć prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeśli spełnisz łącznie następujące warunki:

• jesteś niezdolny do pracy;
• masz wymagany – odpowiedni do wieku – staż ubezpieczenia (okres składkowy i nieskładkowy):
  • 1 rok – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy zanim ukończyłeś 20 lat,
  • 2 lata – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy między 20 a 22 rokiem życia,
  • 3 lata – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy między 22 a 25 rokiem życia,
  • 4 lata – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy między 25 a 30 rokiem życia,
  • 5 lat – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:
    • przed dniem, w którym zgłosiłeś wniosek o rentę, lub
    • przed dniem, w którym powstała Twoja niezdolność do pracy;
• Twoja niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej,  albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ten wymóg nie obowiązuje, jeśli spełnisz łącznie następujące warunki:
  • jesteś całkowicie niezdolny do pracy oraz
  • masz co najmniej:
    • 20-letni staż ubezpieczeniowy – jeśli jesteś kobietą,
    • 25-letni staż ubezpieczeniowy– jeśli jesteś mężczyzną.

Ważne! Jeśli stałeś się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, nie musisz posiadać 5 lat w 10 latach przed zgłoszeniem wniosku lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli jesteś całkowicie niezdolny do pracy  oraz udowodniłeś:

• 25 lat składkowych – kobieta,30 lat  składkowych – mężczyzna.

Przykład 1

Pani Elwira złożyła w marcu 2018 r. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W dniu złożenia wniosku pani Elwira miała 22 lata pracy. Od lipca 2015 r. do czerwca 2016 r. pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Później nie podjęła pracy. Przed uzyskaniem prawa do zasiłku dla bezrobotnych pracowała nieprzerwanie przez 11 lat.

Lekarz orzecznik stwierdził, że pani Elwira jest całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność  powstała w marcu 2018 r. – po upływie 18 miesięcy od dnia, w którym przestała pobierać  zasiłek dla bezrobotnych.

Pani Elwira ma prawo do renty, ponieważ:

• jest całkowicie niezdolna do pracy;
• ma ponad 20 lat ubezpieczenia, w tym 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę.

Przykład 2

Pan Andrzej złożył 19 marca 2018 r. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik stwierdził, że pan Andrzej jest częściowo niezdolny do pracy, a jego niezdolność powstała 1 października 2015 r.

Pan Andrzej udowodnił następujące okresy składkowe i nieskładkowe:

• pracował od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2005 r., tj. 1 rok i 6 miesięcy;
• prowadził działalność gospodarczą od 1 stycznia 2006 r. do 30 września 2008 r., tj. 2 lata i 9 miesięcy;
• studiował od 1 października 2008 r. do 30 września 2013 r., tj. 5 lat;
• pracował od 1 lutego 2014 r. do 31 lipca 2015 r., tj. 1 rok i 6 miesięcy.

Badamy staż ubezpieczenia, jaki pan Andrzej uzyskał w ostatnich 10 latach przed dniem, w którym złożył wniosek o rentę.

Pan Andrzej udowodnił:

• 2 lata i 12 dni okresów składkowych,
• 8 miesięcy i 4 dni okresów nieskładkowych (w tym 10-leciu okresy nieskładkowe podlegają ograniczeniu do 1/3 udowodnionych okresów składkowych).

Łącznie pan Andrzej udowodnił 2 lata, 8 miesięcy i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych. 
Pan Andrzej nie ma 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnich 10 latach przed dniem, w którym zgłosił wniosek o rentę (od 19 marca 2008 r. do 18 marca 2018r.).

Badamy staż ubezpieczenia, jaki pan Andrzej uzyskał w ostatnich 10 latach przed dniem, w którym powstała niezdolność do pracy.

Pan Andrzej udowodnił:

• 4 lata i 6 miesięcy okresów składkowych;
• 1 rok, 6 miesięcy okresów nieskładkowych (w tym 10-leciu okresy nieskładkowe podlegają ograniczeniu do 1/3 udowodnionych okresów składkowych).

Łącznie pan Andrzej udowodnił 6 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnich 10 latach przed dniem, w którym powstała jego niezdolność do pracy (od 1 października 2005 r. do 30 września 2015 r.).
W związku z tym pan Andrzej ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ważne!

Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia:

- przed ukończeniem 18 lat albo

- w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej

oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

Czy prawo do emerytury ma wpływ na prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

Nie możemy przyznać Ci prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli masz ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub spełniasz warunki do uzyskania emerytury:

• powszechnej (na Twój wniosek lub z urzędu);
• w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny (np. emerytury górniczej, w tym emerytury górniczej bez względu na wiek, emerytury nauczycielskiej na podstawie Karty Nauczyciela).

Przykład 3

Od 15 listopada 2016 r. pani Lucyna ma ustalone prawo do emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek. Nie pobiera tej emerytury od 1 lutego 2017 r., ponieważ od tego dnia pobiera wojskową rentę rodzinną przyznaną przez wojskowy organ emerytalny.

10 stycznia 2018 r. pani Lucyna złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Pani Lucyna nie ma prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ ma ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Podstawa prawna

Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych