Fakty i mity

Polskie dane GUS, ZUS, IPiSS i Polskiego Instytutu Ekonomicznego (link do strony zewnętrznej) obalają najczęstsze stereotypy dotyczące pracowników 50+. Zatrudnienie osób w wieku 55–64 lata systematycznie rośnie, a liczba pracujących emerytów jest najwyższa w historii. Główne bariery to niechęć pracodawców, ograniczenia zdrowotne i kompetencje cyfrowe — a nie brak motywacji osób starszych.

Fakty

1. Rośnie zatrudnienie 55–64. W 2024 r. wskaźnik zatrudnienia 55–64 lata w Polsce osiągnął ok. 59% (rekord; dane Eurostat).
   Poland - Employment rate of older workers, age group 55-64 - link do strony zewnętrznej.
2. Coraz więcej pracujących emerytów. W grudniu 2024 r. ZUS wykazał 872,6 tys. osób z prawem do emerytury, które jednocześnie pracowały (podlegały ubezp. zdrowotnemu z innego tytułu).
   Publikacja ZUS "Pracujący emeryci – XII 2024".
3. Aktywność 55–64 jest wyraźnie wyższa niż kilka lat temu. W analizach regionalnych dla IV kw. 2024 r. notowano wskaźniki zatrudnienia ok. 60% w grupie 55–64.np. 
   Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku - link do strony zewnętrznej.
4. Główne powody bierności seniorów to emerytura i zdrowie. W BAEL (Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności) dominującym powodem bierności w grupie 60–74 jest pobieranie emerytury; istotne są też ograniczenia zdrowotne. (Analizy oparte na BAEL).
   Raport MNiSW oraz UKSW "Diagnoza dotycząca podejmowania aktywności edukacyjnej wśród seniorów i jej znaczenia dla ich jakości życia oraz określenie niezbędnych czynników i warunków do optymalnej efektywności działań w obszarze edukacji senioralnej w Polsce w oparciu o przegląd najnowszej literatury naukowej krajowej i zagranicznej" - link do strony zewnętrznej.
5. Bariery podażowe to demografia. Liczba osób w wieku produkcyjnym maleje; w IV kw. 2024 r. było ich o 166 tys. mniej r/r, co ogranicza pulę kandydatów (mimo rosnących wskaźników zatrudnienia).
   Krajowy Plan Działań na rzecz Zatrudnienia - link do strony zewnęrznej.
6. Słabsze kompetencje cyfrowe utrudniają rekrutację i przekwalifikowanie. Polska należy do końcówki UE pod względem podstawowych umiejętności cyfrowych; luka szczególnie dotyka starsze roczniki.
   Kompetencje cyfrowe mieszkańców Polski w statystykach - link do strony zewnętrznej.
7. Ageizm istnieje i wpływa na rekrutację. Polskie badania terenowe (eksperyment CV) oraz materiały instytucji publicznych potwierdzają dyskryminację kandydatów starszych wiekiem.
   Dyskryminacja ze względu na wiek na polskim rynku pracy – diagnoza  - link do strony zewnętrznej.

Mity

• „50+ nie chcą pracować.” Fałsz. Zatrudnienie 55–64 rośnie i jest najwyższe w historii; setki tysięcy emerytów łączą świadczenie z pracą.
• „Emeryci nie mogą łączyć pracy z emeryturą.” Fałsz. Praktyka jest powszechna (872,6 tys. pracujących emerytów XII 2024). Zasady łączenia są określane przepisami, ale zjawisko jest masowe.
• „Bezrobocie 50+ to główny problem.” Nie. Kluczowe wyzwania to bierność (przejście na emeryturę, zdrowie) oraz niedopasowanie kompetencji – nie zaś wysoka stopa bezrobocia.
  Aktywność ekonomiczna ludności Polski – 2 kwartał 2024 r. - link do strony zewnętrznej.
• „Brakuje kandydatów 50+, bo nie są zainteresowani.” Demografia tłumaczy dużą część luki: kurczy się populacja w wieku produkcyjnym, mimo że wskaźniki aktywności rosną.
• „Problemem jest tylko postawa kandydatów.” Nie. Istnieją także bariery po stronie pracodawców (ageizm, język ogłoszeń, brak ergonomii i elastyczności), co potwierdzają badania i wytyczne.

Raporty statystyczne

1. Wzrost udziału osób starszych w Polsce

Minister ds. Polityki Senioralnej "Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2024 r." - konsultacje - link do strony zewnętrznej

Udział osób starszych w 2014 r. wyniósł 26,6% do ogólnej liczby ludności.

Polityka Senioralna KPRM (link do strony zewnętrznej)

2. Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym

Przy obecnych trendach demograficznych do 2035 r. zatrudnienie w Polsce może spaść o ponad 12 proc - link do strony zewnętrznej

3. Przeciętne trwanie życia w Polsce

W 2024 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn w Polsce wyniosło 74,93 roku, natomiast kobiet 82,26 roku - link do strony zewnętrznej.

4. Starzenie i spadek liczby ludności

Proces ten, w połączeniu z ujemnym przyrostem naturalnym i niską dzietnością, prowadzi do prognozowanego spadku liczby ludności i zmniejszania się liczby osób w wieku produkcyjnym.

5. Niska dzietność

Sytuacja demograficzna Polski od lat niesie ze sobą wiele wyzwań. Do najważniejszych z nich należą utrzymująca się niska dzietność, postępujące starzenie się społeczeństwa oraz zmieniające się trendy migracyjne.

GUS "Sytuacja demograficzna Polski do 2024 r." - link do strony zewnętrznej.