Twoja niania zachorowała - co robić

Jeśli niania chciała być objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i zgłosiłeś ją do tego ubezpieczenia, może ona w razie choroby uzyskać:

• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne.

Od kiedy niania ma prawo do zasiłku chorobowego

Niania ma prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do okresu tego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego (np. z tytułu stosunku pracy), jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.

Jakie dokumenty powinieneś przekazać do ZUS, aby niania uzyskała zasiłek

Dokumentami niezbędnymi do wypłaty zasiłku jest:

• wypełnione przez Ciebie zaświadczenie płatnika Z-3a,
  zobacz: przykładowo wypełnione zaświadczenie płatnika Z-3a (pdf, 428 kB).

Dokumenty do wypłaty zasiłku chorobowego możesz złożyć w dowolnej placówce ZUS lub za pośrednictwem operatora pocztowego. Możesz je złożyć także w formie dokumentu elektronicznego przez PUE/eZUS.

Pamiętaj!

Zasiłek chorobowy przysługuje niani przez okres do 182 dni, a gdy zachorowała na gruźlicę albo gdy niezdolność do pracy przypada na okres ciąży - przez okres do 270 dni.

Za okres niezdolności do pracy przypadający po ustaniu ubezpieczenia zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności do pracy powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów oraz niezdolności spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.

Kiedy niania ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje niani, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest niezdolna do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie może być przyznawane na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy (360 dni).

Niania powinna wystąpić z wnioskiem o świadczenie rehabilitacyjne na co najmniej 6 tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego.

Jakie dokumenty powinieneś przekazać do ZUS, aby niania uzyskała świadczenie

W przypadku świadczenia rehabilitacyjnego przekazujesz do ZUS:

• wniosek niani złożony na druku ZNp-7,
• zaświadczenie o stanie zdrowia (druk OL-9) wypełnione przez lekarza, który leczy nianię,
• zaświadczenie o stanie ciąży - jeśli świadczenie przypada na okres ciąży niani.

Niania może powyższe dokumenty dostarczyć także bezpośrednio do dowolnej terenowej jednostki organizacyjnej ZUS osobiście, pocztą lub za pośrednictwem PUE / eZUS.

Kto wypłaca zasiłki

• ZUS - jeśli zatrudniasz tylko nianię,
• Ty jako płatnik składek - jeśli zatrudniasz również innych ubezpieczonych, którym wypłacasz zasiłki.

Jak rozliczyć świadczenie niani

Za każdy miesiąc, za który niania otrzyma świadczenie, jako płatnik składek musisz sporządzić i przekazać do ZUS dokumenty rozliczeniowe:

• ZUS DRA deklaracja rozliczeniowa oraz
• ZUS RSA imienny raport miesięczny - jeśli niania otrzyma świadczenie za cały miesiąc, lub także
• ZUS RCA imienny raport miesięczny - jeśli niania otrzyma świadczenie za część miesiąca, a za pozostałą część miesiąca wypłacisz jej wynagrodzenie.

Przykład 1.

Gdyby niania nie chorowała, jej wynagrodzenie za cały miesiąc nie przekroczyłoby połowy minimalnego wynagrodzenia (tj. lipiec-grudzień 2024 r. - 2150 zł.). W związku z chorobą od 4 lipca 2024 r. do 13 lipca 2024 r., za przepracowaną część miesiąca otrzymała w lipcu 2024 r. wynagrodzenie w wysokości  1 456,45 zł.
Porównaj wypłacone za przepracowaną przez nianię część miesiąca wynagrodzenie do proporcjonalnie ustalonej za ten okres kwoty połowy minimalnego wynagrodzenia:

• 2150 zł (połowa minimalnego wynagrodzenia): 31 dni (tyle dni ma lipiec) x 21 dni (przepracowanych przez nianię) = 1456,45 zł (maksymalna podstawa wymiaru, od której  składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za ten miesiąc sfinansuje budżet państwa),
• 1456,45 zł (wynagrodzenie wypłacone niani) = 1456,45 zł (proporcjonalnie ustalona kwota połowy minimalnego wynagrodzenia za 21 dni),
• w związku z tym, że wypłacone niani wynagrodzenie nie przekracza kwoty połowy minimalnego wynagrodzenia proporcjonalnie ustalonego za 21 dni przepracowanych przez nianię, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe  obliczone od kwoty 1456,45 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne od kwoty 1420,77 zł (pomniejszone o kwotę składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) finansuje budżet państwa, a Ty musisz pobrać od niani środki na opłacenie składki na ubezpieczenie chorobowe (35,68 zł). Rozliczenie należnych składek będzie następujące: Przykładowo wypełniony komplet formularzy ZUS DRA oraz ZUS RCA i ZUS RSA (pdf, 1467 kB).
• najpóźniej do 20 sierpnia 2024  r.  opłacasz składki na ubezpieczenia społeczne (w tym na ubezpieczenie chorobowe) za lipiec 2024 r. Zobacz: Przykładowo wypełniony dokument płatniczy (pdf, 92 kB).

Przykład 2.

Niania chorowała od 4 lipca 2024 r. do 13 lipca 2024 r., a za przepracowaną część miesiąca otrzymała w lipcu 2024 r. wynagrodzenie w wysokości 2250 zł.
Porównaj wypłacone za przepracowaną przez nianię część miesiąca wynagrodzenie w stosunku do proporcjonalnie ustalonej za ten okres kwoty połowy minimalnego wynagrodzenia :

• 2150 zł (połowa minimalnego wynagrodzenie): 31 dni (tyle dni ma lipiec) x 21 dni (przepracowanych przez nianię) = 1456,45 zł,
• 2250 zł (wynagrodzenie wypłacone niani) > 1456,45 zł (proporcjonalnie ustalona kwota połowy minimalnego wynagrodzenia za 21 dni),
• ustal nadwyżkę wynagrodzenia wypłaconego niani ponad proporcjonalnie ustaloną do przepracowanego przez nią okresu, kwotę połowy minimalnego wynagrodzenia 2250 zł – 1456,45 zł = 793,55 zł,
• w związku z tym, że wypłacone niani wynagrodzenie przekracza kwotę połowy minimalnego wynagrodzenia proporcjonalnie ustalonego za 21 dni przepracowanych przez nianię, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe obliczone od kwoty 1456,45 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne od kwoty 1420,77 zł finansuje budżet państwa, a Ty musisz opłacić odpowiednio pobrane ze swoich środków i ze środków pobranych od niani składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe (obliczone od kwoty 793,55 zł), na ubezpieczenie chorobowe (obliczone od kwoty 1456,45 i 793,55 zł) oraz na ubezpieczenie zdrowotne (obliczone od kwoty 684,76 zł); rozliczenie należnych składek będzie następujące - zobacz: Przykładowo wypełniony komplet formularzy ZUS DRA oraz ZUS RCA i ZUS RSA (pdf, 1510 kB),
• najpóźniej do 20 sierpnia 2024 r. musisz opłacić składki na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2024 r. Zobacz: Przykładowo wypełnione dokumenty płatnicze (pdf, 95 kB).

Pamiętaj!

Sporządź i przekaż do ZUS dokumenty rozliczeniowe za następny pełny przepracowany przez nianię miesiąc, jeśli otrzymuje wynagrodzenie nie wyższe od połowy minimalnego wynagrodzenia. ZUS na podstawie tych dokumentów będzie je tworzył systemowo za kolejne miesiące.

Nie musisz wypełniać dokumentów sam. Możesz skorzystać z pomocy naszych pracowników. Wypełnimy za Ciebie wszystkie formularze. Znajdź w tym celu najbliższą dla siebie placówkę ZUS. 

Jeśli chcesz z tego skorzystać, powinieneś mieć ze sobą:

• zaświadczenie lekarskie niani (w przypadku zasiłku chorobowego),
• wniosek niani (w przypadku świadczenie rehabilitacyjne) wraz z dokumentacją,
• informacje o swoim NIP i PESEL,
• imię i nazwisko niani oraz jej PESEL,
• adres zamieszkania niani,
• ewentualne poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego niani (gdy zachorowała przed upływem 90 dni ubezpieczenia),
• datę złożenia przez nianię zaświadczenia lekarskiego (w przypadku zasiłku chorobowego),
• informację o wypłaconym niani wynagrodzeniu za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym zachorowała, a jeśli była krócej w tym ubezpieczeniu, z faktycznego okresu ubezpieczenia.