Obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Data aktualizacji: 15 kwietnia 2021

Informacje dla ubezpieczonych (np. pracowników, zleceniobiorców)

Informacje dla przedsiębiorców (płatników składek)

Kiedy jesteś obowiązkowo objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi (dla ubezpieczonego)

Obowiązek ubezpieczeń zależy od Twojej sytuacji zawodowej lub społecznej.  

Ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe są dla Ciebie obowiązkowe [1], gdy: 

• jesteś pracownikiem (ale nie jesteś prokuratorem), 
• wykonujesz  pracę nakładczą, 
• jesteś członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej albo spółdzielni kółek rolniczych, 
• pracujesz na podstawie umowy zlecenia lub równoważnej,  
• współpracujesz (jako osoba bliska) z kimś, kto pracuje na podstawie takiej umowy, 
• prowadzisz pozarolniczą działalność, 
• współpracujesz (jako osoba bliska) z osobą, która prowadzi taką działalność albo korzysta z ulgi na start, 
• jesteś posłem lub senatorem i pobierasz uposażenie, posłem do Parlamentu Europejskiego, 
• pobierasz stypendium sportowe, 
• jesteś słuchaczem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej i pobierasz stypendium, 
• jesteś doktorantem i otrzymujesz stypendium doktoranckie, 
• odbywasz karę pozbawienia wolności lub jesteś tymczasowo aresztowany i pracujesz odpłatnie na podstawie skierowania do pracy, 
• jesteś osobą duchowną, 
• jesteś niezawodowym żołnierzem i pełnisz czynną służbę wojskową (ale nie służbę kandydacką), 
• odbywasz służbę zastępczą, 
• jesteś na urlopie wychowawczym,  
• pobierasz:  
  • zasiłek dla bezrobotnych, 
  • świadczenie integracyjne, 
  • stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych,  
  • stypendium w okresie odbywania studiów podyplomowych [2], 
  • zasiłek macierzyński,  
  • zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,  
  • świadczenie socjalne wypłacane w czasie urlopu,  
  • zasiłek socjalny w czasie przekwalifikowania zawodowego i szukania nowego zatrudnienia,  
  • wynagrodzenie, które przysługuje Ci, gdy korzystasz ze świadczenia górniczego,  
  • wynagrodzenie, które przysługuje Ci, gdy korzystasz ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy, 
  • świadczenie szkoleniowe wypłacane, gdy ustało Twoje zatrudnienie, 
  • świadczenie pielęgnacyjne,  
  • specjalny zasiłek opiekuńczy,  
  • zasiłek dla opiekuna, 
• rezygnujesz z zatrudnienia, aby sprawować osobistą opiekę nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny, z którym mieszkasz, albo osobą bliską (matką, ojcem lub rodzeństwem), która z Tobą nie mieszka, 
• jesteś nianią i pracujesz na podstawie umowy uaktywniającej, 
• sprawujesz osobistą opiekę nad dzieckiem (chyba że podlegasz tylko ubezpieczeniu emerytalnemu), 
• jesteś członkiem rady nadzorczej i dostajesz za to wynagrodzenie. 

Kogo musisz zgłosić do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i obowiązkowych ubezpieczeń rentowych (dla płatnika składek)

Obowiązek ubezpieczeń zależy od sytuacji zawodowej lub społecznej osoby, dla której jesteś płatnikiem składek.  

Ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe są obowiązkowe dla osoby, która [1]: 

• jest pracownikiem (ale nie prokuratorem), 
• wykonuje pracę nakładczą, 
• jest członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej albo spółdzielni kółek rolniczych, 
• pracuje na podstawie umowy zlecenia lub równoważnej,  
• współpracuje (jako osoba bliska) z kimś, kto pracuje na podstawie takiej umowy, 
• prowadzi pozarolniczą działalność, 
• współpracuje (jako osoba bliska) z osobą, która prowadzi taką działalność albo korzysta z ulgi na start, 
• jest posłem albo senatorem i pobiera uposażenie, posłem do Parlamentu Europejskiego, 
• pobiera stypendium sportowe, 
• jest słuchaczem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej i pobiera stypendium, 
• jest doktorantem i otrzymuje stypendium doktoranckie, 
• odbywa karę pozbawienia wolności lub jest tymczasowo aresztowana i pracuje odpłatnie na podstawie skierowania do pracy, 
• jest osobą duchowną, 
• jest niezawodowym żołnierzem i pełni czynną służbę wojskową (ale nie służbę kandydacką), 
• odbywa służbę zastępczą, 
• jest na urlopie wychowawczym,  
• pobiera:  
  • zasiłek dla bezrobotnych, 
  • świadczenie integracyjne, 
  • stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych,  
  • stypendium w okresie odbywania studiów podyplomowych [2], 
  • zasiłek macierzyński,  
  • zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,  
  • świadczenie socjalne wypłacane w czasie urlopu,  
  • zasiłek socjalny w czasie przekwalifikowania zawodowego i szukania nowego zatrudnienia,  
  • wynagrodzenie, które przysługuje jej, gdy korzystasz ze świadczenia górniczego,  
  • wynagrodzenie, które przysługuje jej, gdy korzystasz ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy, 
  • świadczenie szkoleniowe wypłacane, gdy ustało jej zatrudnienie, 
  • świadczenie pielęgnacyjne,  
  • specjalny zasiłek opiekuńczy,  
  • zasiłek dla opiekuna, 
• rezygnuje z zatrudnienia, aby sprawować osobistą opiekę nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny, z którym mieszka, albo osobą bliską (matką, ojcem lub rodzeństwem), która z nią nie mieszka, 
• jest nianią i pracuje na podstawie umowy uaktywniającej, 
• sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem (chyba że podlega tylko ubezpieczeniu emerytalnemu), 
• jest członkiem rady nadzorczej i dostaje za to wynagrodzenie. 

Podstawa prawna 

[1] Art. 1, 6, 6a, 6b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tzw. ustawa systemowa (link do Internetowego Systemu Aktów Prawnych). 

[2] Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (link do Internetowego Systemu Aktów Prawnych).