Przeliczanie emerytur i rent

Emeryturę lub rentę możemy przeliczyć, jeśli:

• przy składaniu wniosku o przyznanie świadczenia nie dysponowałeś wszystkimi dokumentami za okresy ubezpieczenia, które moglibyśmy uwzględnić przy obliczaniu Twojego świadczenia;
• obecnie możesz udokumentować zarobki za lata sprzed roku przejścia na emeryturę lub rentę, lub zarobki, jakie uzyskiwałeś po przyznaniu świadczenia; 
• po przyznaniu świadczenia pracowałeś lub opłacałeś składki na ubezpieczenie społeczne. 

W dalszej części artykułu przedstawiamy zasady przeliczania świadczeń. Możliwości przeliczenia różnią się w zależności od tego, według jakich zasad masz przyznane świadczenie.  

Ważne! Przeliczenie świadczenia następuje na Twój wniosek. Emeryturę lub rentę przeliczymy od miesiąca, w którym złożysz wniosek. Jeśli okazałoby się, że po  przeliczeniu przysługuje Ci niższe świadczenie, to nadal będziemy wypłacali Ci świadczenie w dotychczasowej wysokości. 

Jeśli otrzymujesz rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę, która została obliczona zgodnie ze starymi zasadami, to w tej części dowiesz się, jakie masz możliwości przeliczenia swojego świadczenia. 

Ważne! Z dniem 1 stycznia 2022 r. zostały wprowadzone w życie przepisy zmieniające zasady przeliczania emerytury ustalonej według starych zasad lub renty z tytułu niezdolności do pracy:

- uchylono art. 110 i 110 a ustawy emerytalnej,

- zniesiono zasady doliczania okresów ubezpieczenia  - będziemy mogli  doliczyć wyłącznie nieuwzględnione dotychczas w wymiarze świadczenia - okresy składkowe. Nie uwzględnimy zatem okresów nieskładkowych, niezależnie od tego, czy zostały przebyte przed przyznaniem emerytury lub renty, czy po ich przyznaniu.

Twoją rentę lub emeryturę możemy przeliczyć, jeśli do wniosku o przeliczenie dołączysz dowody, których dotąd nie przedłożyłeś, a które dokumentują twoje okresy składkowe przebyte przed przyznaniem Ci emerytury lub renty. Wtedy do uwzględnionego już stażu pracy doliczymy te okresy ubezpieczenia. 

Za każdy miesiąc okresu składkowego doliczymy 1,3% podstawy wymiaru świadczenia,

Wniosek o doliczenie do stażu okresów składkowych sprzed przyznania emerytury lub renty możesz złożyć w każdym momencie, np. gdy uzyskasz dokumentację z archiwum po zlikwidowanym zakładzie pracy lub odnajdziesz ją w domu. 
Jeśli dokumenty, które dołączysz do wniosku o przeliczenie, będą potwierdzały jedynie okres zatrudnienia na umowę o pracę, to będziemy mogli za ten okres przyjąć tylko wynagrodzenie minimalne – proporcjonalnie do czasu zatrudnienia i wymiaru etatu.
Możesz także wnioskować o przeliczenie swojej emerytury lub renty, jeśli przyznaliśmy Ci świadczenie przed 2009 r., a nie mogłeś dotąd udokumentować zarobków za lata, w których byłeś zatrudniony na etacie. Do takiego wniosku nie musisz dołączać żadnych dokumentów. Przeliczymy Twoje świadczenie i uwzględnimy wynagrodzenie minimalne za te okresy.

Ważne! Jeśli Twoją emeryturę lub rentę przyznaliśmy po 31 grudnia 2008 r., nie musisz składać wniosku o jej przeliczenie, żeby uwzględnić wynagrodzenie minimalne. Gdy obliczaliśmy wysokość takiego świadczenia,  uwzględniliśmy kwotę minimalnego wynagrodzenia pracowników zamiast wynagrodzenia zerowego – każdej osobie, która nie dostarczyła dokumentów o zarobkach, a udokumentowała zatrudnienie.

Dowiedz się więcej na temat przeliczania świadczeń z uwzględnieniem wynagrodzeń minimalnych.  

Jeśli odnajdziesz lub uzyskasz dokumenty dotyczące Twojego faktycznego wynagrodzenia za lata sprzed przyznania świadczenia, to przeliczenie zarobków może mieć również wpływ na wysokość Twojej emerytury lub renty. W takim wypadku przeliczymy podstawę wymiaru Twojego świadczenia. 

Dowiedz się więcej, jak ustalamy podstawę wymiaru emerytury lub renty.

Jeśli jako emeryt lub rencista wykonujesz pracę zarobkową i z tego tytułu podlegasz ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, możesz zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia z doliczeniem okresów składkowych. 
Wniosek o doliczenie okresu ubezpieczenia możesz złożyć po zakończeniu kwartału kalendarzowego nie częściej niż raz w roku. 

Możemy także przeliczyć Twoje świadczenie, jeśli po jego przyznaniu nadal pracujesz i osiągasz wynagrodzenie, które będzie miało wpływ na wysokość podstawy wymiaru Twojej emerytury lub renty. 

Możesz zgłosić wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru od zarobków:  

• z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych, w których podlegałeś ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom społecznym; 
• z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosiłeś wniosek o emeryturę albo o przeliczenie podstawy jej wymiaru. 

Do wniosku o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia możesz wskazać zarobki, które przypadają w części lub w całości w latach po przyznaniu Twojej emerytury lub renty. Na tej podstawie ponownie obliczymy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru  i – jeśli będzie wyższy niż dotychczasowy – podwyższymy Twoją emeryturę lub rentę. 

Podstawę wymiaru oraz wysokość świadczenia obliczymy przy zastosowaniu kwoty bazowej ostatnio przyjętej do obliczenia świadczenia.

Ważne! Do wniosku o przeliczenie dołącz dokumenty, których wcześniej nie złożyłeś, a które są konieczne do ponownego obliczenia wysokości emerytury lub renty (np. zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach – druk Rp 7, legitymację ubezpieczeniową, świadectwo pracy lub zaświadczenie płatnika składek, potwierdzające przebyte okresy ubezpieczenia itd.).

Dowiedz się, jak złożyć wniosek o przeliczenie świadczenia przyznanego na starych zasadach.

Emeryturę przyznaną na nowych zasadach możesz przeliczyć, jeśli:

• po jej przyznaniu pracowałeś lub podlegałeś ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu;
• uzyskałeś nowe dowody, które mają wpływ na wysokość Twojego kapitału początkowego, bo dotyczą okresów składkowych i nieskładkowych lub wynagrodzenia za okres, który przypada przed przyznaniem emerytury.

Jeśli po przyznaniu emerytury pracowałeś lub podlegałeś ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu, możesz złożyć wniosek o ponowne obliczenie emerytury z uwzględnieniem składek zapisanych na Twoim koncie po przyznaniu emerytury.

Obliczymy Twoją emeryturę ponownie w następujący sposób:

• Składki, które zostały zapisane na Twoim koncie po tym, jak zacząłeś pobierać emeryturę, podzielimy przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalamy dla Ciebie w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury. 
• Weźmiemy pod uwagę tylko te składki, które były zapisywane na Twoim koncie ubezpieczonego od miesiąca, w którym pierwszy raz pobrałeś emeryturę, do miesiąca, w którym złożyłeś wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia. Składki te podlegają waloryzacji.

Te zasady przeliczania zastosujemy do emerytur obliczonych według nowych zasad lub według mieszanego sposobu.

Ważne! Wniosek o przeliczenie świadczenia możesz złożyć po upływie roku kalendarzowego, jeśli nadal kontynuujesz zatrudnienie. Jeśli zakończyłeś zatrudnienie, to wniosek o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie po przyznaniu emerytury możesz złożyć bezpośrednio po zakończeniu zatrudnienia. Emeryturę przeliczymy od miesiąca, w którym złożysz wniosek. 

Dowiedz się, jak złożyć wniosek o przeliczenie emerytury przyznanej według nowych zasad. 

Jeśli uzyskasz dokumenty potwierdzające Twoją aktywność zawodową sprzed 1999 r., to możemy przeliczyć Twój kapitał początkowy, który jest częścią Twojej emerytury. Wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego (wniosek EKP) możesz złożyć w dowolnym momencie. 

Dowiedz się więcej o ustalaniu kapitału początkowego.  

Możesz także wnioskować o ponowne obliczenie emerytury z przyjęciem wartości prognozowanej dalszej długości życia z najkorzystniejszej tablicy, jeśli dotąd nie skorzystałeś z tej możliwości przeliczenia.  

Art.   108 – 113  ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251)