Przeliczanie emerytur i rent

Emeryturę lub rentę możemy przeliczyć, jeśli:

• przy składaniu wniosku o przyznanie świadczenia nie dysponowałeś wszystkimi dokumentami za okresy ubezpieczenia, które moglibyśmy uwzględnić przy obliczaniu Twojego świadczenia;
• obecnie możesz udokumentować zarobki za lata sprzed roku przejścia na emeryturę lub rentę, lub zarobki, jakie uzyskiwałeś po przyznaniu świadczenia; 
• po przyznaniu świadczenia pracowałeś lub opłacałeś składki na ubezpieczenie społeczne. 

W dalszej części artykułu przedstawiamy zasady przeliczania świadczeń. Możliwości przeliczenia różnią się w zależności od tego, według jakich zasad masz przyznane świadczenie.  

Ważne! Przeliczenie świadczenia następuje na Twój wniosek. Emeryturę lub rentę przeliczymy od miesiąca, w którym złożysz wniosek. Jeśli okazałoby się, że po  przeliczeniu przysługuje Ci niższe świadczenie, to nadal będziemy wypłacali Ci świadczenie w dotychczasowej wysokości. 

Jeśli otrzymujesz rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę, która została obliczona zgodnie ze starymi zasadami, to w tej części dowiesz się, jakie masz możliwości przeliczenia swojego świadczenia. 

Twoją rentę lub emeryturę możemy przeliczyć, jeśli do wniosku o przeliczenie dołączysz dowody, których dotąd nie przedłożyłeś, a które dokumentują twoje okresy składkowe i nieskładkowe przebyte przed przyznaniem Ci emerytury lub renty. Wtedy do uwzględnionego już stażu pracy doliczymy te okresy ubezpieczenia. 

Za każdy miesiąc okresu składkowego doliczymy 1,3% podstawy wymiaru świadczenia, a za każdy miesiąc okresu nieskładkowego doliczymy 0,7% podstawy wymiaru świadczenia.

Wniosek o doliczenie do stażu okresów sprzed przyznania emerytury lub renty możesz złożyć w każdym momencie, np. gdy uzyskasz dokumentację z archiwum po zlikwidowanym zakładzie pracy lub odnajdziesz ją w domu. 
Jeśli dokumenty, które dołączysz do wniosku o przeliczenie, będą potwierdzały jedynie okres zatrudnienia na umowę o pracę, to będziemy mogli za ten okres przyjąć tylko wynagrodzenie minimalne – proporcjonalnie do czasu zatrudnienia i wymiaru etatu.
Możesz także wnioskować o przeliczenie swojej emerytury lub renty, jeśli przyznaliśmy Ci świadczenie przed 2009 r., a nie mogłeś dotąd udokumentować zarobków za lata, w których byłeś zatrudniony na etacie. Do takiego wniosku nie musisz dołączać żadnych dokumentów. Przeliczymy Twoje świadczenie i uwzględnimy wynagrodzenie minimalne za te okresy.

Ważne! Jeśli Twoją emeryturę lub rentę przyznaliśmy po 31 grudnia 2008 r., nie musisz składać wniosku o jej przeliczenie, żeby uwzględnić wynagrodzenie minimalne. Gdy obliczaliśmy wysokość takiego świadczenia,  uwzględniliśmy kwotę minimalnego wynagrodzenia pracowników zamiast wynagrodzenia zerowego – każdej osobie, która nie dostarczyła dokumentów o zarobkach, a udokumentowała zatrudnienie.

Dowiedz się więcej na temat przeliczania świadczeń z uwzględnieniem wynagrodzeń minimalnych.  

Jeśli odnajdziesz lub uzyskasz dokumenty dotyczące Twojego faktycznego wynagrodzenia za lata sprzed przyznania świadczenia, to przeliczenie zarobków może mieć również wpływ na wysokość Twojej emerytury lub renty. W takim wypadku przeliczymy podstawę wymiaru Twojego świadczenia. 

Dowiedz się więcej, jak ustalamy podstawę wymiaru emerytury lub renty.

Jeśli jako emeryt lub rencista wykonujesz pracę zarobkową i z tego tytułu podlegasz ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, możesz zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia z doliczeniem okresów składkowych lub nieskładkowych. 
Wniosek o doliczenie okresu ubezpieczenia możesz złożyć nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego. 

Jeśli zakończysz zatrudnienie w trakcie kwartału kalendarzowego, wniosek o doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych, przebytych po przyznaniu emerytury lub renty, możesz złożyć w każdym czasie, a więc także przed upływem kwartału kalendarzowego, w którym ustało zatrudnienie. 

Możemy także przeliczyć Twoje świadczenie, jeśli po jego przyznaniu nadal pracujesz i osiągasz wynagrodzenie, które będzie miało wpływ na wysokość podstawy wymiaru Twojej emerytury lub renty. 

Jeśli podstawę wymiaru ustaliliśmy Ci z okresu krótszego niż 10 kolejnych lat kalendarzowych, to możemy przeliczyć podstawę wymiaru od korzystniejszych zarobków.

Możesz zgłosić wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru od zarobków: 

• z tej samej liczby lat kalendarzowych i z tego samego okresu, jaki wskazałeś do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru; 
• z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych, w których podlegałeś ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom społecznym; 
• z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosiłeś wniosek o emeryturę albo o przeliczenie podstawy jej wymiaru. 

Do wniosku o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia możesz wskazać zarobki, które przypadają w części lub w całości w latach po przyznaniu Twojej emerytury lub renty. Na tej podstawie ponownie obliczymy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru  i – jeśli będzie wyższy niż dotychczasowy – podwyższymy Twoją emeryturę lub rentę. 

Jeśli z zarobków, które osiągnąłeś po przyznaniu świadczenia, obliczymy wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, to będziemy mogli także przyjąć do przeliczenia nową kwotę bazową, która obowiązywała w dniu, w którym złożyłeś wniosek o przeliczenie swojej emerytury lub renty. 

Nie musisz udowodnić wyższego wskaźnika podstawy wymiaru, jeśli Twoje świadczenie było cały czas zawieszone, bo osiągałeś przychód wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia, lub jeśli twoja emerytura była zawieszona, bo nie rozwiązałeś stosunku pracy. W takim przypadku również przeliczymy Twoje świadczenie. Przyjmiemy nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru i nową kwotę bazową, która będzie obowiązywała w dniu, w którym złożysz wniosek o przeliczenie. 

W przypadku, gdy do przeliczenia wskażesz zarobki, które w całości przypadają po przyznaniu Twojej emerytury lub renty, to do przeliczenia świadczenia przyjmiemy nową kwotę bazową, nawet jeśli wskaźnik wyliczony z tych zarobków nie będzie wyższy od tego, który miałeś obliczony dotychczas. Jednak musi on być wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia.

Ważne! Do wniosku o przeliczenie dołącz dokumenty, których wcześniej nie złożyłeś, a które są konieczne do ponownego obliczenia wysokości emerytury lub renty (np. zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach – druk Rp 7, legitymację ubezpieczeniową, świadectwo pracy lub zaświadczenie płatnika składek, potwierdzające przebyte okresy ubezpieczenia itd.).

Dowiedz się, jak złożyć wniosek o przeliczenie świadczenia przyznanego na starych zasadach.

Emeryturę przyznaną na nowych zasadach możesz przeliczyć, jeśli:

• po jej przyznaniu pracowałeś lub podlegałeś ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu;
• uzyskałeś nowe dowody, które mają wpływ na wysokość Twojego kapitału początkowego, bo dotyczą okresów składkowych i nieskładkowych lub wynagrodzenia za okres, który przypada przed przyznaniem emerytury.

Jeśli po przyznaniu emerytury pracowałeś lub podlegałeś ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu, możesz złożyć wniosek o ponowne obliczenie emerytury z uwzględnieniem składek zapisanych na Twoim koncie po przyznaniu emerytury.

Obliczymy Twoją emeryturę ponownie w następujący sposób:

• Składki, które zostały zapisane na Twoim koncie po tym, jak zacząłeś pobierać emeryturę, podzielimy przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalamy dla Ciebie w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury. 
• Weźmiemy pod uwagę tylko te składki, które były zapisywane na Twoim koncie ubezpieczonego od miesiąca, w którym pierwszy raz pobrałeś emeryturę, do miesiąca, w którym złożyłeś wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia. Składki te podlegają waloryzacji.

Te zasady przeliczania zastosujemy do emerytur obliczonych według nowych zasad lub według mieszanego sposobu.

Ważne! Wniosek o przeliczenie świadczenia możesz złożyć po upływie roku kalendarzowego, jeśli nadal kontynuujesz zatrudnienie. Jeśli zakończyłeś zatrudnienie, to wniosek o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie po przyznaniu emerytury możesz złożyć bezpośrednio po zakończeniu zatrudnienia. Emeryturę przeliczymy od miesiąca, w którym złożysz wniosek. 

Dowiedz się, jak złożyć wniosek o przeliczenie emerytury przyznanej według nowych zasad. 

Jeśli uzyskasz dokumenty potwierdzające Twoją aktywność zawodową sprzed 1999 r., to możemy przeliczyć Twój kapitał początkowy, który jest częścią Twojej emerytury. Wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego (wniosek EKP) możesz złożyć w dowolnym momencie. 

Dowiedz się więcej o ustalaniu kapitału początkowego.  

Możesz także wnioskować o ponowne obliczenie emerytury z przyjęciem wartości prognozowanej dalszej długości życia z najkorzystniejszej tablicy, jeśli dotąd nie skorzystałeś z tej możliwości przeliczenia.  

Art.   108 – 113  ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 291, z późn. zm.)