ZUS ma obowiązek realizować zadania zgodnie z przepisami prawa [1]. Przepisy stanowią [2], że zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego (przy ryczałcie ewidencjonowanym) lub składkowego (przy zasadach ogólnych) składek na ubezpieczenie zdrowotne, a roczną składką na to ubezpieczenie ustaloną od rocznej podstawy, następuje wyłącznie na wniosek składany w formie elektronicznej. Wniosek o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej może być złożony w okresie od 15 lutego do 31 maja. Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane [3]. Pierwszy wniosek o zwrot będzie można złożyć w roku 2023 za rok 2022.
Płatnik składek [4] ma prawo złożyć korektę podstawy wymiaru składki i należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne, które wykazał w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące danego roku i przekazał do ZUS, nie później niż do końca drugiego miesiąca, licząc od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego [5] za dany rok kalendarzowy.
Zeznanie, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, podatnik obowiązany jest (w zależności od formy opodatkowania) złożyć do urzędu skarbowego (US) w terminie od 15 lutego albo do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zatem korekta podstawy wymiaru i należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne może być do ZUS złożona najpóźniej do 30 czerwca następnego roku. W sytuacji, gdy po 30 czerwca ZUS stwierdzi, że należna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru będzie wyższa od sumy składek rozliczonych za poszczególne miesiące danego roku kalendarzowego, to powstałą różnicę ZUS przypisze do grudnia lub ostatniego miesiąca podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku kalendarzowym albo do stycznia lub ostatniego miesiąca podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w ramach roku składkowego [6].
Jeśli płatnik np. we wrześniu 2023 r. złoży korektę zeznania podatkowego do US za rok 2022, a w jej wyniku zmniejszy się dochód, korekta miesięcznych dokumentów rozliczeniowych przekazanych do ZUS w postaci wykazania niższej (prawidłowej) podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotnej nie będzie możliwa. Upłynął bowiem termin na składanie korekty miesięcznych dokumentów rozliczeniowych. Płatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będzie mógł złożyć korektę rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w związku z korektą zeznania podatkowego. W takim przypadku konieczne będzie zweryfikowanie w postępowaniu wyjaśniającym przeprowadzonym z US, czy korekta zeznania podatkowego była uprawniona. Dopiero po zakończeniu postępowania i ustaleniu zasadności korekty, będzie możliwe wprowadzenie dokumentu rozliczeniowego z korektą rozliczenia rocznego do systemu.
Podstawa prawna:
[1] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.) zmienianej ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105).
[2] Art. 81 ust. 2m ustawy wskazanej w przypisie [1]
[3] art. 81 ust 2o ustawy wskazanej w przypisie [1]
[4] Art. 81 ust. 2y ustawy wskazanej w przypisie [1]
[5] o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
[6] Art. 81 ust. 2zb ustawy wskazanej w przypisie [1]