Prof. Gertruda Uścińska w ONZ podczas jubileuszu Międzynarodowej Organizacji Pracy
2 grudnia 2019
Prof. Uścińska została zaproszona do udziału w panelu dyskusyjnym dotyczącym budowy systemów ochrony socjalnej opartej na prawach człowieka. W dyskusji przedstawiała m.in. doświadczenia Polski we wdrażaniu rozwiązań spójnych z tą koncepcją.
– Historia rozwoju ustawodawstwa Międzynarodowej Organizacji Pracy obrazuje długą i wyboistą drogę, jaką przeszła koncepcja zabezpieczenia społecznego na przestrzeni ostatniego wieku – powiedziała szefowa ZUS.
Prof. Uścińska podczas swojego wystąpienia stwierdziła, że pierwsza generacja konwencji i zaleceń ILO miała ogromny wpływ na rozwój systemów ubezpieczeń społecznych na świecie. Druga porządkowała i systematyzowała międzynarodowe standardy w okresie powojennym. Trzecia generacja stanowiła nowe spojrzenie i rewizję kanonu pod koniec XX wieku. Czwarta generacja zmierza zaś do budowy tzw. uniwersalnej ochrony socjalnej i realizacji koncepcji dochodu gwarantowanego.
Prezes ZUS zauważyła, że Polska jest członkiem Międzynarodowej Organizacji Pracy od 1919 roku, czyli od jej powstania. – Nasz kraj ratyfikował 89 konwencji wydanych przez tę organizację, w tym wszystkie konwencje fundamentalne i priorytetowe – podkreślała.
Prof. Uścińska dodała, że w 1989 roku Polska rozpoczęła transformację ustrojową, co otworzyło jej drogę do innych międzynarodowych organizacji stojących na straży praw człowieka. W 1991 roku Polska została przyjęta do Rady Europy, zaś w 2004 roku przystąpiła do Unii Europejskiej. Wraz z członkostwem implementowała bogaty dorobek tychże organizacji do prawa krajowego.
W swoim wystąpieniu prof. Uścińska wskazywała, w jaki sposób po przemianach demokratycznych Polska dokonywała zmian w polskim prawie w zakresie kompleksowej realizacji społecznych i ekonomicznych praw człowieka. W 1993 roku Polska ratyfikowała Europejską Konwencję Praw Człowieka i uznała jurysdykcję Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Następnie w 1997 roku Polska ratyfikowała Europejską Kartę Społeczną z 1961 roku, zaś w 2003 roku Konwencję ILO nr 102 dotyczącą minimalnych norm zabezpieczenia społecznego z 1952 roku.
– Podczas przygotowania do ratyfikacji konwencji ILO nr 102 wykonaliśmy w Polsce pionierskie obliczenia wysokości świadczeń, aby określić, czy spełniamy minimalne normy określone w tej konwencji. Opracowaliśmy metodologię obliczania tych standardów. To pokazało też, jakie dane powinniśmy zbierać – mówiła prof. Uścińska. Podkreśliła, że w pracach związanych z ratyfikacją Konwencji brali również udział eksperci ILO. Jak zauważyła, nasze państwo jest zobowiązane do przestrzegania norm zawartym w tym dokumencie w celu realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego.
Podczas panelu nie zabrakło także miejsca na omówienie wyzwań wynikających z postępu technologicznego, globalizacji, a także zmian demograficznych. – Mamy do czynienia z wydłużeniem i większą zmiennością życia zawodowego. Siła robocza jest bardziej zróżnicowana, nastąpił gwałtowny rozwój elastycznych form zatrudnienia, pracy atypowej, marginalnej, nienazwanej – argumentowała prezes ZUS. – Wyzwaniem jest zapewnienie ochrony socjalnej w nowych warunkach ekonomicznych i demograficznych, tj. objęcie ochroną nowych form zatrudnienia, a także zapewnienie minimalnego dochodu na okres starości – dodała.
Prof. Uścińska jak zawsze stawia na edukację. – Z mojej osobistej perspektywy trzeba edukować studentów w zakresie praw ekonomicznych i społecznych, ale także prowadzić szerszą edukację opinii publicznej, aby podnosić poziom świadomości o prawach człowieka. Będąc specjalistą staram się nie zamykać posiadanej wiedzy w wąskim gronie uczelnianym, ale prowadzę zajęcia akademickie z zakresu międzynarodowego prawa społecznego, pozyskuję studentów i słuchaczy, przebijam się do mediów, aby podnosić poziom świadomości o prawach człowieka – powiedziała szefowa ZUS.
Na koniec swojego wystąpienia prof. Gertruda Uścińska pogratulowała Międzynarodowej Organizacji Pracy wspaniałego dorobku, licząc, że pozostanie ona organizacją o fundamentalnym znaczeniu dla realizacji praw człowieka.
