wnioski o emerytury i renty na podstawie koordynacji UE

W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wyznaczone zostały następujące jednostki, współpracujące z właściwymi instytucjami państw członkowskich przy rozpatrywaniu wniosków emerytalno-rentowych na podstawie rozporządzeń unijnych:

Wnioskodawca zamieszkały na terytorium Polski, posiadający okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce jako pracownik lub osoba prowadząca pozarolniczą działalność na własny rachunek oraz okresy ubezpieczenia lub zamieszkania przebyte w innych państwach członkowskich, powinien złożyć wniosek o emeryturę lub rentę we właściwej w jego przypadku, jednej z wyżej wymienionych jednostek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Możliwe jest również złożenie wniosku w oddziale ZUS właściwym dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy, który przekaże wniosek do rozpatrzenia właściwej jednostce organizacyjnej ZUS.

Przykład

Zainteresowany, zamieszkały w Szczecinie, przebył okresy ubezpieczenia jako pracownik w trzech państwach członkowskich: w Polsce, w Czechach oraz ostatnio w Austrii, z tytułu których ubiega się o przyznanie polskich, czeskich i austriackich świadczeń emerytalnych. 
Ze względu na to, że zainteresowany posiada łączone okresy ubezpieczenia polskie i zagraniczne, w tym ostatnio przebyte w Austrii, wniosek o przyznanie emerytury powinien złożyć do Oddziału ZUS w Tarnowie - Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych - jako właściwej w odniesieniu dla tego zainteresowanego jednostki organizacyjnej ZUS. 
Może on również złożyć wniosek do Oddziału ZUS w Szczecinie, czyli do Oddziału swojego miejsca zamieszkania, który po skompletowaniu przekaże wniosek do Oddziału ZUS w Tarnowie. 
Oddział ZUS w Tarnowie - Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych podejmie postępowanie mające na celu ustalenie prawa do polskiej emerytury oraz przekaże skompletowane wnioski o emeryturę czeską i o emeryturę austriacką - w celu ich rozpatrzenia - do właściwych instytucji Czech i Austrii.
 

Wnioskodawca zamieszkały na terytorium Polski, posiadający okresy ubezpieczenia lub zamieszkania przebyte wyłącznie w innych niż Polska państwach członkowskich, wniosek o emeryturę lub rentę może złożyć:
bezpośrednio w instytucji właściwej państwa członkowskiego, w której ostatnio był ubezpieczony albo za pośrednictwem właściwej w jego przypadku, jednej z wyżej wymienionych jednostek organizacyjnych ZUS.

Przykład

Zainteresowany, zamieszkały w Łodzi, przebył okresy ubezpieczenia wyłącznie za granicą w dwóch państwach członkowskich: we Francji i w Belgii, z tytułu których ubiega się o przyznanie francuskich i belgijskich świadczeń emerytalnych. 
Wniosek o przyznanie emerytur z Francji oraz z Belgii może złożyć bezpośrednio do instytucji belgijskiej, w której ubezpieczony był ostatnio. 
Możliwe jest również złożenie wniosku za pośrednictwem wyznaczonej jednostki organizacyjnej ZUS, którą w przypadku zainteresowanego jest I Oddział ZUS w Warszawie - Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, współpracujący z właściwymi instytucjami francuskimi i belgijskimi.
 

Wnioskodawca zamieszkały za granicą w państwie członkowskim, posiadający okresy ubezpieczenia przebyte wyłącznie w Polsce, wniosek o polską emeryturę lub rentę może złożyć:
 

• bezpośrednio do właściwej w jego przypadku, jednej z wyżej wymienionych jednostek organizacyjnych ZUS albo
• za pośrednictwem instytucji ubezpieczeniowej państwa zamieszkania.

Przykład

Zainteresowany, zamieszkały w Szwecji, przebył okresy ubezpieczenia wyłącznie w Polsce jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność na własny rachunek, z tytułu których ubiega się o przyznanie polskiej emerytury. 
Wniosek o przyznanie polskiej emerytury może złożyć bezpośrednio do polskiej wyznaczonej jednostki organizacyjnej ZUS. Ze względu na państwo zamieszkania, właściwy dla zainteresowanego jest Oddział ZUS w Szczecinie - Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych. 
Możliwe jest również złożenie wniosku za pośrednictwem szwedzkiej instytucji ubezpieczeniowej, która przekaże wniosek do Oddziału ZUS w Szczecinie.

Wnioskodawca zamieszkały za granicą w państwie członkowskim posiadający okresy ubezpieczenia lub zamieszkania przebyte w państwie zamieszkania oraz w innych państwach członkowskich, w tym w Polsce, wniosek o emeryturę lub rentę powinien złożyć we właściwej zagranicznej instytucji miejsca zamieszkania.

Przykład

Zainteresowany, zamieszkały we Włoszech, przebył okresy ubezpieczenia w dwóch państwach członkowskich: w Polsce jako pracownik i jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność na własny rachunek oraz okresy ubezpieczenia we Włoszech, z tytułu których ubiega się o przyznanie polskich i włoskich świadczeń emerytalnych. 
Wniosek o przyznanie emerytur z Polski i Włoch powinien złożyć we właściwej włoskiej instytucji ubezpieczeniowej miejsca zamieszkania, która podejmie postępowanie mające na celu ustalenie uprawnień do włoskiej emerytury oraz przekaże wniosek o polską emeryturę do I Oddziału ZUS w Łodzi, tj. do właściwej do załatwienia wniosku zainteresowanego o polską emeryturę jednostki organizacyjnej ZUS.

Wnioskodawca zamieszkały za granicą w państwie członkowskim, w którym nie przebył żadnych okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, a posiadający okresy ubezpieczenia przebyte w innych państwach członkowskich, w tym ostatnio w Polsce w systemie powszechnym, wniosek o emeryturę lub rentę może złożyć:
 

• bezpośrednio we właściwej w jego przypadku jednostce organizacyjnej ZUS albo
• we właściwej w jego przypadku jednostce organizacyjnej ZUS - za pośrednictwem instytucji ubezpieczeniowej państwa zamieszkania.
   

Przykład

Zainteresowany, zamieszkały na Cyprze, przebył okresy ubezpieczenia w czterech państwach: na Łotwie, na Cyprze, w Estonii i ostatnio w Polsce (jako pracownik), z tytułu których ubiega się o przyznanie łotewskich, estońskich i polskich świadczeń emerytalnych. 
Wniosek o przyznanie emerytury z Łotwy, Cypru, Estonii i Polski powinien złożyć do jednostki organizacyjnej ZUS, którą w przypadku zainteresowanego jest Oddział ZUS w Szczecinie, ze względu na to, że ostatnim zagranicznym okresem ubezpieczenia zainteresowanego jest okres estoński. 
Możliwe jest również złożenie wniosku do instytucji państwa zamieszkania, tj. instytucji cypryjskiej, która przekaże wniosek do Oddziału ZUS w Szczecinie. 
Oddział ZUS w Szczecinie podejmie postępowanie mające na celu ustalenie uprawnień do polskiej emerytury oraz przekaże skompletowane wnioski o emeryturę łotewską, cypryjską oraz estońską - w celu ich rozpatrzenia - do właściwych instytucji tych państw.

Zgodnie z przepisami unijnymi, wniosek o przyznanie emerytury lub renty złożony w instytucji jednego z państw członkowskich uważa się za złożony w instytucjach wszystkich państw członkowskich, w których przebyte zostały okresy ubezpieczenia. 
Data złożenia wniosku w instytucji jednego państwa członkowskiego jest wiążąca dla instytucji właściwej każdego innego państwa członkowskiego, w którym wnioskodawca był ubezpieczony.

Zgodnie z przepisami rozporządzeń unijnych złożenie wniosku o przyznanie emerytury lub renty podlegającej koordynacji unijnej dokonywane jest zgodnie z zasadami określonymi w krajowym ustawodawstwie, stosowanym przez instytucję, do której wniosek ten został złożony.

Osoba zainteresowana uzyskaniem emerytury lub renty podlegającej koordynacji zgłasza wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z zasadami określonymi w polskich przepisach emerytalno-rentowych (ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Wniosek o świadczenia powinien zostać złożony na krajowych formularzach obowiązujących w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych:

ZUS Rp-1E - "Wniosek o emeryturę ",
ZUS Rp-1R - "Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy",
ZUS Rp-2 - "Wniosek o rentę rodzinną".

Wnioskodawca powinien wypełnić właściwy formularz w sposób czytelny, podając pełne i wiarygodne informacje, a następnie formularz podpisać.

Do wniosków krajowych: ZUS Rp-1 lub ZUS Rp-2 powinny zostać dołączone przez wnioskodawcę:

• formularz unijny E 207 PL "Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej". Wnioskodawca wypełnia dokładnie i czytelnie pkt 7 formularza, podając szczegółową informację o przebytych okresach ubezpieczenia we wszystkich państwach członkowskich, których ustawodawstwom podlegał. Formularz powinien zostać czytelnie podpisany przez wnioskodawcę,

• dokumenty i oświadczenia uzasadniające przyznanie polskich świadczeń i obliczenie ich wysokości, określone w polskich przepisach dotyczących postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, w tym stwierdzające:

  • datę urodzenia,

  • polskie okresy ubezpieczenia (okresy składkowe i okresy nieskładkowe),

  • wysokość wynagrodzenia osiąganego w Polsce dla celów ustalenia podstawy wymiaru, w szczególności zaświadczenia na druku ZUS Rp-7,

  • niezdolność do pracy, jeżeli przyznanie świadczeń uzależnione jest od istnienia tej niezdolności,

  • datę zgonu ubezpieczonego, datę zawarcia związku małżeńskiego - w przypadku składania wniosku o rentę rodzinną,

• dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia przebyte za granicą, a w razie ich braku - informacje dotyczące zagranicznej instytucji, w której wnioskodawca był ubezpieczony oraz numer zagranicznego ubezpieczenia lub nazwy i adresy pracodawców.

Wypełnione przez wnioskodawcę formularze ZUS Rp-1E, ZUS Rp-1R lub ZUS Rp-2 stanowią - w dalszym postępowaniu - podstawę do opracowania przez właściwe jednostki organizacyjne ZUS unijnych formularzy wniosków:

E 202 PL - "Rozpatrzenie wniosku o emeryturę"
E 203 PL - "Rozpatrzenie wniosku o rentę rodzinną"
E 204 PL - "Rozpatrzenie wniosku o rentę inwalidzką".

Wymienione formularze unijne (odpowiednio: E 202 PL, E 203 PL, E 204 PL) wraz z formularzem E 207 PL przekazywane są następnie przez właściwą jednostkę organizacyjną ZUS do właściwych instytucji państw członkowskich, w których wnioskodawca przebył zagraniczne okresy ubezpieczenia. Informacje podane w wymienionych formularzach będą stanowić podstawę dla instytucji właściwych wszystkich państw członkowskich, w których przebyte zostały okresy ubezpieczenia, do rozpoczęcia postępowania mającego na celu ustalenie prawa do emerytury lub renty za okresy ubezpieczenia przebyte w poszczególnych państwach.

Formularze wniosków ZUS Rp-1E, ZUS Rp1R i ZUS Rp-2, oraz formularz unijny E 207 PL dostępne są we wszystkich terenowych jednostkach organizacyjnych ZUS.

Możliwe jest również pobranie tych formularzy ze stron internetowych ZUS - w celu ich wypełnienia i przekazania do właściwych dla zainteresowanych jednostek organizacyjnych ZUS.

Redakcja: Departament Rent Zagranicznych