Przygotuj się na swoją emeryturę

Od czego zależy wysokość emerytury z powszechnego systemu emerytalnego

• Wysokość emerytury zależy od kwoty zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS oraz od tego, w jakim wieku przechodzi się na świadczenie tj. powszechnym czy pracuje się dłużej.
• Dodatkowe oszczędzanie w III filarze (IKE, IKZE, PPE lub OIPE) pozwala zwiększyć bezpieczeństwo finansowe w przyszłości. Zasady funkcjonowania tych form oszczędzania, potocznie zwanych emeryturą, określają ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych i indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego oraz ustawa o pracowniczych programach emerytalnych.

Ulotka "Aktywni 50+. System emerytalny w Polsce" (pdf 844 kb).

Od czego zależy wysokość emerytury z ZUS?

Wysokość Twojej przyszłej emerytury zależy w uproszczeniu od tego:

• ile kapitału zgromadzisz (licznik)
• jak długo będziesz żyć na emeryturze (mianownik).

W uproszczeniu można powiedzieć, że od dwu rzeczy: wysokości odprowadzonych składek emerytalnych i wieku, w którym przejdziesz na świadczenie.

Co buduje Twój kapitał (licznik)

• Składki: co miesiąc Twój pracodawca przekazuje do ZUS składkę emerytalną (19,52% Twojego wynagrodzenia brutto – połowę płacisz Ty ze swojego wynagrodzenia w połowę pracodawca ze swoich środków). Im wyższe masz zarobki, tym więcej odkładasz.
• Kapitał początkowy: jeśli pracowałeś przed 1999 rokiem, ZUS wyliczył ci tzw. kapitał początkowy. To odtworzenie Twoich składek sprzed reformy emerytalnej.
• Waloryzacja: Twoje pieniądze nie leżą bezczynnie. Co roku w czerwcu ZUS waloryzuje stan Twojego konta i subkonta, aby ich wartość nie traciła na skutek inflacji i procesów gospodarczych.

Przez co dzielimy (mianownik)

Zgromadzony kapitał dzielimy przez liczbę miesięcy, które statystycznie (według tablic GUS) masz jeszcze do przeżycia w momencie przejścia na emeryturę.

• im później przejdziesz na emeryturę, tym mniejsza jest ta liczba (dzielnik).
• mniejszy dzielnik oznacza wyższy wynik, czyli wyższą emeryturę.

Złota zasada: Pracujesz dłużej – zyskujesz podwójnie

Każdy dodatkowy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) działa na Twoją korzyść dwutorowo:

• dopisujesz nowe składki do swojego konta i zyskujesz kolejną waloryzację (zwiększasz kapitał).
• zmniejsza się liczba miesięcy średniego dalszego trwania życia (zmniejszasz dzielnik).

Sprawdź swoje prognozy

ZUS udostępnia precyzyjne narzędzia:

• eZUS: Zaloguj się na swoje konto i skorzystaj z Kalkulatora emerytalnego. Możesz tam przeprowadzić symulację: „co się stanie, jeśli popracuję rok lub dwa lata dłużej?”,
• doradca emerytalny: W każdej placówce ZUS (oraz podczas e-wizyty) dostępni są doradcy, którzy wyjaśnią Twoją sytuację i wyliczą prognozę w kilku wariantach,
• informacja o Stanie Konta Ubezpieczonego (IOSKU): raz w roku ZUS generuje dla ciebie podsumowanie. Znajdziesz je na swoim profilu eZUS(jeśli nie masz profilu, otrzymasz list).

II filar - o co chodzi z OFE?

Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) to część tzw. drugiego filara emerytalnego. Powstały w 1999 r. w ramach reformy systemu emerytalnego. Są to prywatne instytucje, które inwestują Twoje pieniądze na rynku finansowym (głównie w akcje spółek).

Jak to działa

• dobrowolność: to Ty decydujesz, czy chcesz korzystać z OFE. Jeśli nie przystąpisz do funduszu, cała Twoja składka emerytalna trafi na subkonto w ZUS. Ważne: żeby stać się członkiem OFE, musisz podpisać umowę z wybranym funduszem.
• brak dodatkowych kosztów: uczestnictwo w OFE nie wiąże się z pobieraniem dodatkowych pieniędzy z Twojej pensji. Składka jest dzielona z puli, którą Twój pracodawca i tak odprowadza do ZUS.
• cała składka emerytalna to 19,52% Twojego wynagrodzenia brutto - do OFE może trafić jej część, która wynosi 2,92% wynagrodzenia.
• zmiana decyzji: raz na cztery lata (w trakcie tzw. okienka transferowego) możesz zmienić zdanie i zdecydować, czy część składki ma trafiać do OFE, czy na subkonto w ZUS. Najbliższe okienko transferowe otworzy się w 2028 roku.

Co dzieje się z pieniędzmi przed emeryturą (suwak bezpieczeństwa)

Aby chronić Twoje oszczędności przed ewentualnymi spadkami na giełdzie, na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego uruchamia się tzw. suwak bezpieczeństwa. OFE stopniowo, co miesiąc, przekazuje Twoje środki do ZUS. Dzięki temu w dniu Twoich 60 urodzin (kobiety) lub 65 urodzin (mężczyźni) całość kapitału znajduje się bezpiecznie w ZUS, który wyliczy i wypłaci Ci jedną, dożywotnią emeryturę.

• Listę wszystkich OFE oraz linki znajdziesz na stronie Komisji Nadzoru Finansowego (link do strony zewnętrznej).
• Informacje o funkcjonowaniu otwartych funduszy emerytalnych (link do strony zewnętrznej).

III filar emerytalny – dlaczego warto

Emerytura z ZUS to fundament Twojego bezpieczeństwa, ale warto zadbać o dodatkowe środki. Trzeci filar to dobrowolne oszczędności, które pozwolą Ci realnie zwiększyć środki jakimi będziesz dysponować po zakończeniu pracy zawodowej.

Dlaczego warto oszczędzać dodatkowo

Nawet niewielkie kwoty odkładane regularnie przez kilka lat mogą stworzyć solidny kapitał. Masz pełną kontrolę nad tymi środkami, a w razie Twojej śmierci – podlegają one dziedziczeniu.

W Polsce funkcjonuje kilka rozwiązań nadzorowanych przez państwo (Komisję Nadzoru Finansowego - KNF), które oferują gotowe plany oszczędzania. Nie musisz być ekspertem finansowym – instytucje te oferują gotowe plany inwestycyjne.

Jak zacząć – podpisz umowę

Aby  skorzystać z tych rozwiązań, musisz podpisać umowę z wybraną instytucją finansową (np. bankiem, firmą ubezpieczeniową, towarzystwem funduszy inwestycyjnych). W przypadku programów pracowniczych (PPPK, PPE) formalności są jeszcze prostsze ponieważ zajmuje się nimi Twój pracodawca.

Dostępne rozwiązania (III filar):

• PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) – oszczędzasz wspólnie z pracodawcą i państwem. To najprostsza forma, często dostępna w Twoim miejscu pracy.
• IKE (Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego) – zysk z Twoich inwestycji będzie zwolniony z tzw. podatku Belki, jeśli wypłacisz środki po ukończeniu 60 lat.
• IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) – wpłaty możesz odliczyć od dochodu w rocznym zeznaniu PIT. Dzięki temu płacisz niższy podatek „tu i teraz”.
• PPE (Pracownicze Programy Emerytalne) – program tworzony przez pracodawcę, który finansuje składkę podstawową.
• OIPE (Ogólnoeuropejskie Indywidualny Produkt Emerytalny) – nowość, tzw. „europejska emerytura”, która ułatwia przenoszenie oszczędności, jeśli pracujesz w różnych krajach UE.

To się opłaca – bez względu na wiek

Często słyszymy, że oszczędzać powinni tylko młodzi. To mit. Wiek 50+ to doskonały moment, by zacząć. Nawet 10–15 lat regularnego oszczędzania (np. w ramach ulgi podatkowej IKZE) przyniesie wymierne korzyści

• III filar emerytalny: PPK - Pracownicze Plany Kapitałowe

PPK to powszechny system oszczędzania, w którym Twoje prywatne oszczędności są powiększane przez wpłaty od pracodawcy oraz dopłaty od państwa. To najprostszy sposób na budowanie dodatkowego kapitału na przyszłość.

Skąd biorą się pieniądze na Twoim koncie

Na Twoje prywatne konto PPK co miesiąc wpływają wpłaty z trzech źródeł:

1. Ty: wpłacasz 2% swojego wynagrodzenia brutto (kwota ta jest potrącana z pensji).
2. Pracodawca: dokłada od siebie dodatkowe 1,5% Twojego wynagrodzenia. Jest to dla ciebie czysty zysk – dodatkowy element pensji, którego nie dostałbyś, nie będąc w PPK.
3. Państwo: otrzymujesz jednorazową wpłatę powitalną (250 zł) oraz co roku dopłatę roczną (240 zł), jeśli uzbierasz odpowiednią kwotę wpłat w danym roku.

Możesz dobrowolnie zwiększyć swoją wpłatę (do 4%), a pracodawca również może zwiększyć swoją część (do 4%).

Ważne dla osób 50+ (jak przystąpić)

Zasady zapisu zależą od Twojego wieku:

• przed 55. rokiem życia: jesteś zapisywany do PPK automatycznie (chyba że złożyłeś rezygnację).
• między 55. a 70. rokiem życia: aby przystąpić do PPK, musisz złożyć pracodawcy krótki wniosek o zawarcie umowy o prowadzenie PPK. Nie działa tu „automat”, ale masz pełne prawo do udziału w programie i otrzymywania dopłat pracodawcy.

Wypłata środków (najkorzystniejszy wariant)

Najbardziej opłaca się wypłacić pieniądze po ukończeniu 60. roku życia.

Możesz wtedy:

• wypłacić 25% środków jednorazowo.
• pozostałe 75% wypłacać w miesięcznych ratach przez 10 lat.

W takim wariancie nie zapłacisz podatku od zysków kapitałowych (podatku Belki) i zachowasz wszystkie dopłaty od państwa.

Prywatność i dziedziczenie

Środki w PPK są Twoją prywatną własnością (tak zapisaną w ustawie). W przypadku Twojej śmierci są w całości dziedziczone przez wskazane osoby, bez podatku od spadków.

Oficjalny portal MojePPK - dla pracownika (link do strony zewnętrznej).

• III filar emerytalny: IKE - Indywidualne Konto Emerytalne

IKE to sposób na oszczędzanie bez podatku od zysków. To idealne rozwiązanie, jeśli chcesz zgromadzić prywatny kapitał i wypłacić go w całości (lub w ratach) po zakończeniu aktywności zawodowej.

Najważniejsza korzyść: 0 zł podatku

Zyski, które wypracują Twoje oszczędności, są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki, który wynosi 19%). Aby skorzystać z tego zwolnienia, musisz spełnić dwa warunki przy wypłacie:

1. Wiek: Ukończyłeś 60 lat (dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn) lub ukończyłeś 55 lat i nabyłeś już uprawnienia do emerytury.
2. Staż oszczędzania: wpłacałeś środki na IKE w co najmniej 5 dowolnych latach kalendarzowych (lub wpłaciłeś ponad połowę wartości wszystkich środków na 5 lat przed dniem wypłaty).

Jak to działa

• Umowa: IKE prowadzą banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i firmy ubezpieczeniowe. Aby zacząć, musisz podpisać umowę z wybraną instytucją.
• Limit wpłat: istnieje roczny limit wpłat, który ogłasza rząd (to 3-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia). W 2026 roku możesz wpłacić na IKE maksymalnie 28 260,00 zł.
• Jedno konto: Możesz mieć tylko jedno IKE.

Dziedziczenie

Środki na IKE są Twoją prywatną własnością. W razie Twojej śmierci są dziedziczone i nie płaci się od nich podatku od spadków i darowizn (dla najbliższej rodziny).

Więcej o IKE (link do strony zewnętrznej).

• III filar emerytalny: IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

IKZE to sposób na obniżenie podatków już teraz, w trakcie Twojej aktywności zawodowej. To idealne rozwiązanie, jeśli chcesz płacić niższy PIT co roku i jednocześnie budować kapitał na przyszłość.

Najważniejsza korzyść: Ulga podatkowa w PIT

Wpłaty na IKZE możesz odliczyć od swojego dochodu w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT). Dzięki temu zmniejszasz podstawę opodatkowania i możesz otrzymać zwrot podatku lub zapłacić mniej urzędowi skarbowemu w danym roku.

Co to oznacza w praktyce

• Zmniejszasz podstawę opodatkowania.
• Dzięki temu możesz otrzymać zwrot podatku (nawet kilka tysięcy złotych rocznie) lub zapłacić mniej urzędowi skarbowemu.

Jak to działa

• Umowa: IKZE prowadzą banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i firmy ubezpieczeniowe (często te same instytucje, co IKE). Musisz podpisać umowę z wybraną instytucją.
• Limit wpłat: w IKZE obowiązują dwa oddzielne limity roczne wpłat (ogłaszane co roku przez rząd):
• Dla pracowników: 1,2-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2026 r. to maksymalnie 11 304,00 zł).
• Dla przedsiębiorców: 1,8-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2026 r. to maksymalnie 16 956,00 zł.).
• Jedno konto: możesz posiadać tylko jedno IKZE.

Kiedy wypłacić pieniądze

Aby zachować korzyści podatkowe (czyli nie oddawać ulg, z których korzystałeś przez lata), środki najlepiej wypłacić po zakończeniu oszczędzania. Warunki są dwa:

1. Wiek: ukończyłeś 65 lat (dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn).
2. Staż oszczędzania: wpłacałeś środki na IKZE w co najmniej 5 dowolnych latach kalendarzowych.

W takim przypadku od wypłaconej kwoty zapłacisz jedynie symboliczny, zryczałtowany podatek w wysokości 10%.

Warto wiedzieć
​​​​​​​Możesz posiadać jednocześnie konto IKE oraz konto IKZE i korzystać z limitów wpłat na obu tych kontach niezależnie.

Więcej o IKZE (link do strony zewnętrznej).

• III filar emerytalny: PPE - Pracownicze Programy Emerytalne

PPE to forma grupowego oszczędzania organizowana przez pracodawcę. Jest to dodatkowa  korzyść („podwyżka na przyszłość”), która nie pomniejsza Twojej pensji netto.

Kto finansuje wpłaty

• Składka podstawowa (płaci pracodawca): to najważniejsza część programu. Twój pracodawca co miesiąc wpłaca dodatkowe pieniądze na Twoje konto w PPE (maksymalnie do 7% Twojego wynagrodzenia). Ty nie ponosisz tego kosztu – pieniądze te nie są potrącane z Twojej pensji netto.
• Składka dodatkowa (płacisz ty – dobrowolnie): jeśli chcesz odkładać więcej, możesz zadeklarować, aby z Twojego wynagrodzenia była potrącana dodatkowa kwota.
• Limit: roczny limit wpłat dodatkowych w 2026 roku wynosi 42 390 zł (jest to 4,5-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia).

Wypłata środków bez podatku

Pieniądze z PPE możesz wypłacić:

• po ukończeniu 60. roku życia,
• po ukończeniu 55. roku życia (jeśli masz już uprawnienia do emerytury).

Co ważne, wypłata środków z PPE po spełnieniu tych warunków jest całkowicie zwolniona z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki). Otrzymujesz 100% zgromadzonej kwoty wraz z zyskami.

Co w razie zmiany pracy

Jeśli zmienisz pracodawcę, Twoje pieniądze nie przepadają.

Masz trzy możliwości:

1. Zostawiasz środki w dotychczasowym programie (będą dalej pracować na rynku).
2. Przenosisz środki do PPE u nowego pracodawcy (jeśli taki program prowadzi).
3. Przenosisz środki na swoje prywatne IKE.

Więcej o PPE (link do strony zewnętrznej).

• ​​​​​​​OIPE - Europejska emerytura

Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny (OIPE) to nowoczesne rozwiązanie dla osób aktywnych zawodowo na terenie Unii Europejskiej. Jest to odpowiedź na potrzeby pracowników, którzy zmieniają kraj zamieszkania w trakcie kariery zawodowej.

Dla kogo

Produkt ten skierowany jest do wszystkich obywateli UE, ale najbardziej skorzystają z niego pracownicy mobilni oraz osoby zatrudnione w międzynarodowych korporacjach.

Aby zacząć oszczędzać, musisz podpisać umowę z instytucją finansową oferującą OIPE (np. firmą inwestycyjną lub bankiem działającym w UE).

Główna zaleta: możliwość przenoszenia

To największy atut tego rozwiązania. Jeśli przeprowadzisz się do innego kraju Unii:

• nie musisz zamykać rachunku w Polsce i otwierać nowego za granicą.
• możesz kontynuować oszczędzanie na tym samym koncie OIPE (lub otworzyć subkonto w nowym kraju u tego samego dostawcy).
• Twoje oszczędności „podróżują” razem z Tobą.

Korzyści podatkowe (0 zł podatku)

W Polsce OIPE działa na zasadach zbliżonych do IKE. Zyski, które wypracują Twoje pieniądze, są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki), jeśli wypłacisz środki po zakończeniu inwestycji.

Kiedy wypłacić pieniądze

Aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego, wypłata środków powinna nastąpić po ukończeniu 60. roku życia (niezależnie od płci).

Limit wpłat na 2026 rok

Podobnie jak w IKE, obowiązuje roczny limit wpłat (ustalany na poziomie 3-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia).

W 2026 roku na konto OIPE możesz wpłacić maksymalnie 28 260 zł.

Więcej o OIPE (link do strony zewnętrznej).