Prowadzenie pozarolniczej działalności - od stycznia bez składki zdrowotnej dla pobierających zasiłek macierzyński

1 stycznia 2016 r. weszły w życie nowe przepisy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych[1]. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące, które pobierają zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej 1000 zł (miesięcznej kwoty świadczenia rodzicielskiego), są zwolnione z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Komu przysługuje zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej

Zwolnienie to przysługuje bez względu na to z jakiego tytułu prawo do zasiłku zostało nabyte. Oznacza to, iż dotyczy ono zarówno osób, którym prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy, jak i osób, które powyższe prawo nabyły z innego tytułu, np. zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jeśli prowadzą lub rozpoczynają prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, z tytułu której są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.

Jeżeli jesteś osobą prowadzącą pozarolniczą działalność lub współpracujesz przy jej prowadzeniu, nabywasz prawo do zasiłku macierzyńskiego w trakcie miesiąca (bez względu z jakiego tytułu). Zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje Ci od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Wygasa natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości przysługiwało Ci prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jedynie w przypadku nabycia prawa do zasiłku od pierwszego dnia miesiąca, zwolnienie przysługuje już od tego miesiąca. Wynika to z tego, że składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, co oznacza, iż za część miesiąca poprzedzającą nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego, składkę tę musisz opłacić w pełnej wysokości [2].

Jeżeli pozarolniczą działalność lub współpracę podejmujesz w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, do którego nabyłaś prawo z innego tytułu (w miesięcznej wysokości nieprzekraczającej 1000 zł), zwolnienie to przysługuje Ci już od dnia, w którym nastąpiło objęcie obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu rozpoczęcia przez Ciebie wykonywania pozarolniczej działalności lub współpracy.

Z jakimi kodami zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego

Jeżeli jesteś osobą, która ma już obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia  pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, nabędziesz prawo do przedmiotowego zwolnienia, po uzyskaniu prawa do zasiłku macierzyńskiego. Wówczas powinnaś wyrejestrowaćsię z ubezpieczeń z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia.  A następnie ponownie zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego od dnia, od którego nabędziesz prawo do tego zwolnienia z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia:

• 05 80 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego,
• 05 81 - osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego.

Jeżeli jesteś osobą, która została obejęta obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w związku z podjęciem prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego nabytego z innego tytułu (w miesięcznej wysokości nieprzekraczającej 1000 zł), zgłoś się  do tego ubezpieczenia z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, od dnia powstania obowiązku tego ubezpieczenia.[3].

Jak wypełnić dokumenty rozliczeniowe

W przekazywanych dokumentach rozliczeniowych za miesiąc, za który przedmiotowe zwolnienie przysługuje, wykazujesz obowiązującą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. W polu dotyczącym kwoty składki wpisujesz "0".

Podstawa prawna

[1]  Art. 1 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1735), do art. 82 dodany został ust. 9a,

[2] Art.79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

[3] W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego, ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu działalności/współpracy mają charakter dobrowolny - art. 9 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.).