Zmieniać, czy nie zmieniać?

To była inauguracja serii 22 debat „Przeglądu emerytalnego 2016 - Bezpieczeństwo dzięki odpowiedzialności”,  które w okresie studenckich wakacji odbędą się w całym kraju, a których pomysłodawcą jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dyskusje przedstawicieli pracodawców, związków zawodowych, organizacji pozarządowych i naukowców mają służyć wypracowaniu koncepcji możliwych zmian w obowiązującym w Polsce systemie emerytalnym. W ich efekcie ma powstać specjalna rekomendacja dla Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Rady Ministrów, w zakresie niezbędnych do przeprowadzenia zmian w systemie emerytalnym, które będą odpowiedzią na zmiany gospodarcze, demograficzne, czy w końcu zmiany na rynku pracy. W debacie na Uniwersytecie Warszawskim udział wzięli eksperci z zakresu zabezpieczenia społecznego, jak prof. Inetta Jędrasik-Jankowska z Katedry Prawa Ubezpieczeń, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Tadeusz Szumlicz z Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej, czy prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Związki zawodowe reprezentowali przedstawiciele OPZZ, w tym przewodniczący organizacji Jan Guz, a stronę pracodawców m.in. Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan.

W dwóch, poprzedzających debatę, wystąpieniach przedstawicieli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych padły istotne dla późniejszej dyskusji pytania: z jednej strony o wpływ możliwych zmian w wieku emerytalnym na stan Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wysokości wypłacanych emerytur, z drugiej zaś o zasady wypłaty gwarantowanej emerytury minimalnej.

Prof. Gertruda Uścińska podkreśliła, że polski system emerytalny nie jest wolny od wad, jednak nie zasługuje na kategoryczną krytykę. -  Musimy rozmawiać o sprawach zasadniczych dotyczących systemu emerytalnego, o jego kształcie w reakcji na zachodzące w otoczeniu społecznym zmiany, szczególnie zmiany demograficzne. Reforma roku 1999 na pewno nie kończy procesu zmian w systemie, bo ten system musi reagować na to co się dzieje np. w gospodarce – wyjaśniała prezes ZUS.

Podobną ocenę miała prof. Inetta Jędrasik-Jankowska, która jednak dość surowo potraktowała niektóre występujące rozwiązania prawne. Skrytykowała możliwość dziedziczenia składki emerytalnej, która w jej ocenie jest niezgodna z Konstytucją RP. Przypomniała, że nie możemy ubezpieczeń społecznych traktować na równi z innymi ubezpieczeniami. - To nie obywatel się ubezpiecza, tylko państwo ubezpiecza obywatela – mówiła.

Mec. Monika Gładoch z Pracodawców RP wskazywała, że trudno oceniać polski system emerytalny przez fakt, że w Polsce nie ma jednego systemu emerytalnego, ale są różne systemy dla różnych grup społecznych. Jan Guz z OPZZ podkreślał wagę kwestii stażowej, która jego zdaniem obecnie nie jest dość dobrze zakorzeniona w systemie emerytalnym. Podkreślał, że staż powinien iść w parze z wiekiem emerytalnym i nie można traktować tych dwóch kwestii rozdzielnie.  - 35 lat pracy kobiety i 40 lat pracy mężczyzny – przypomniał przewodniczący OPZZ o postulatach związków zawodowych.

Z argumentacją Jana Guza zdecydowanie nie zgodził się Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan: - Powinniśmy być jak jeden mąż i jedna żona w tym systemie emerytalnym. Nie powinno być rozróżnienia między kobietą a mężczyzną w przypadku wieku emerytalnego. To prowadzi do tego, że kobiety są poszkodowane na wysokości pobieranych świadczeń. Do tego musi nas wszystkich obowiązywać jeden powszechny system emerytalny. System zdefiniowanej składki jest zaś systemem dobrym, premiującym każdy dodatkowy rok pracy.

Prof. Gertruda Uścińska podkreśliła rolę ZUS w kształtowaniu systemu emerytalnego z uwagi na fakt przygotowywania prognoz krótko i długoterminowych odnoszących się z jednej strony do liczby osób aktywnych zawodowych, które będą w przyszłości odprowadzać składki, a z drugiej do liczby świadczeniobiorców i wysokości pobieranych przez nich świadczeń. - Musimy doceniać prognozy ZUS jako element informacyjny i ostrzegawczy – mówiła prezes ZUS.

Kolejne debaty już wkrótce. O ich terminach będzie można się dowiedzieć ze strony www.zus.pl. Wszystkich chętnych do wyrażenia swojego zdania o obecnym systemie emerytalnym wraz z propozycjami możliwych zmian zapraszamy do przesyłania maili pod adres: przeglademerytalny@zus.pl.